دلیل پوسیدگی لوله آب چیست؟ مهمترین عوامل پوسیدگی

درست زمانی که انتظارش را نداریم، یک نشتی کوچک یا افت فشار غیرمنتظره می تواند زنگ خطری برای پوسیدگی لوله آب باشد. این مشکل نه تنها هزینه های سنگینی به دنبال دارد، بلکه در صورت بی توجهی، باعث آسیب جدی به سازه و سلامت آب مصرفی خواهد شد. اما چرا اصلاً لوله ها دچار پوسیدگی می شوند؟ چه عواملی در این فرسایش تدریجی مؤثر هستند؟ و چطور می توان از آن پیشگیری کرد؟

انواع لوله و اتصالات از برندهای مختلف

با بهترین قیمت، فقط با یک تماس

پوسیدگی لوله آب چیست؟

پوسیدگی لوله آب به فرایند تخریب تدریجی سطح داخلی یا خارجی لوله ها بر اثر واکنش های شیمیایی، فیزیکی یا میکروبی گفته می شود. این فرایند معمولاً به دلیل تماس فلز یا آلیاژ با رطوبت، اکسیژن، مواد شیمیایی یا حتی جریان الکتریکی اتفاق می افتد. نتیجه این واکنش ها، کاهش ضخامت جداره لوله و در نهایت نشت، ترک خوردگی یا حتی شکستگی کامل است.

مهم ترین عوامل پوسیدگی لوله آب

پوسیدگی لوله آب می تواند به عوامل مختلفی بستگی دارد که در ادامه هر کدام را بررسی می کنیم.

– کیفیت پایین آب

وجود مواد شیمیایی مانند کلر، نیترات ها، سولفات ها و اسیدی بودن آب، یکی از دلایل اصلی پوسیدگی لوله آب است. آب با pH پایین (اسیدی) یا حاوی اکسیژن محلول زیاد، تمایل بالایی به واکنش با فلزات دارد. این واکنش ها منجر به خوردگی داخلی و از بین رفتن تدریجی سطح لوله می شود.

– نوسانات دمایی

افزایش یا کاهش ناگهانی دمای آب باعث انبساط و انقباض مداوم لوله ها می شود. این تغییرات حرارتی، تنش های ساختاری در متریال لوله ایجاد می کند که زمینه را برای ترک های ریز و در نتیجه نفوذ رطوبت و پوسیدگی فراهم می کند.

– نوع و جنس لوله

برخی متریال ها مقاومت کمتری در برابر شرایط محیطی دارند. برای مثال، لوله های گالوانیزه در برابر خوردگی داخلی بسیار حساس هستند، به خصوص اگر در معرض آب سخت یا اسیدی قرار گیرند. هرچند بعضی از لوله ها با روکش های ضدزنگ عرضه می شوند، اما این پوشش ها در طول زمان فرسوده شده و لایه محافظ از بین می رود.

– رطوبت و نشتی های پنهان

وجود رطوبت دائمی در اطراف لوله یا نشتی های جزئی که نادیده گرفته می شوند، محیطی ایده آل برای پوسیدگی فراهم می کنند. مخصوصاً در نقاط اتصال یا جوش خورده، قطرات آب می توانند به راحتی به داخل سطح فلز نفوذ کرده و واکنش های خوردگی را تشدید کنند.

– تماس با مصالح ساختمانی خورنده

برخی مصالح مانند بتن تازه یا ملات هایی که خاصیت قلیایی بالایی دارند، می توانند به مرور زمان باعث تخریب پوشش لوله و آغاز فرایند خوردگی شوند. این مشکل بیشتر در مواقعی دیده می شود که لوله ها به صورت مستقیم با این مصالح تماس دارند.

– جریان الکتریکی سرگردان (Stray Current)

در برخی موارد، به ویژه در ساختمان هایی که سیستم ارت به درستی اجرا نشده، جریان های الکتریکی سرگردان از مسیر لوله ها عبور می کنند. این جریان ها باعث تسریع در واکنش های شیمیایی داخل لوله شده و پوسیدگی الکتروشیمیایی ایجاد می کنند که بسیار مخرب و سریع است.

– طراحی غیراصولی سیستم لوله کشی

هرچقدر هم از بهترین متریال استفاده شود، اگر طراحی مسیر لوله کشی به صورت غیراستاندارد باشد (مانند پیچ و خم زیاد، اتصالات بیش از حد یا کاهش ناگهانی قطر لوله)، فشارهای مکانیکی و هیدرولیکی در نقاط خاصی متمرکز شده و آن نقاط بیشتر مستعد پوسیدگی می شوند.

علائم هشداردهنده پوسیدگی لوله آب

اگر هر یک از علائم زیر دیده شود، باید سیستم لوله کشی فوراً توسط یک متخصص بررسی شود، چون تأخیر در شناسایی پوسیدگی می تواند منجر به ترکیدگی و خسارت شدید شود.

– کاهش محسوس فشار آب در نقاط مختلف ساختمان

– تغییر رنگ یا طعم آب به خصوص در ساعات اولیه مصرف

– وجود لکه های زرد یا قهوه ای روی دیوارها یا سقف

– بالا رفتن ناگهانی مصرف آب در قبض ها

– صداهای غیرعادی هنگام باز و بسته کردن شیرها

چگونه از پوسیدگی لوله آب جلوگیری کنیم؟

مشکلاتی مانند افت فشار، نشتی و صداهای ناهنجار سیستم لوله کشی ناشی از وجود پوسیدگی با انجام کارهای زیر قابل پیشگیری هستند.

– استفاده از لوله های با پوشش داخلی و خارجی مقاوم

اگرچه هیچ متریالی ۱۰۰٪ ضد پوسیدگی نیست، اما استفاده از لوله هایی با پوشش پلیمری داخلی و رنگ اپوکسی خارجی، میزان خوردگی را به حداقل می رساند.

– نصب صحیح سیستم ارت

جلوگیری از عبور جریان های سرگردان از لوله ها نقش حیاتی در پیشگیری از پوسیدگی الکتروشیمیایی دارد. سیستم ارتینگ باید به درستی طراحی و اجرا شود.

– پایش و کنترل کیفیت آب

نصب فیلترهای حذف مواد خورنده و تنظیم pH آب می تواند نقش مؤثری در کاهش نرخ خوردگی داخلی لوله ها داشته باشد. همچنین استفاده از سختی گیر برای حذف یون های کلسیم و منیزیم توصیه می شود.

– جلوگیری از انباشت رطوبت

عایق کاری صحیح اطراف لوله ها، به ویژه در محیط های مرطوب مانند موتورخانه ها و سرویس ها، یکی از اقدامات پیشگیرانه مهم است.

– تعمیر سریع نشتی ها

نشتی های کوچک اگر چه بی اهمیت به نظر می رسند، اما منبع اصلی پوسیدگی موضعی هستند. ترمیم به موقع این نقاط از خسارت های جدی جلوگیری می کند.

آیا تعویض لوله تنها راه حل است؟

در بسیاری موارد، اگر پوسیدگی فقط در بخش های خاصی از سیستم رخ داده باشد، می توان تنها همان نقاط را ترمیم یا تعویض کرد. اما اگر نشانه ها گسترده باشند یا لوله ها بسیار قدیمی باشند، تعویض کامل بهترین گزینه است. برخی شرکت های تخصصی نیز خدمات آسترزنی داخلی یا Relining ارائه می دهند که پوششی جدید درون لوله های موجود ایجاد می کند، بدون این که نیازی به تخریب گسترده وجود داشته باشد.

پوسیدگی لوله آب پدیده ای اجتناب ناپذیر نیست، اما در صورت بی توجهی می تواند به یک بحران تمام عیار تبدیل شود. شناخت عوامل مؤثر، پایش کیفیت آب، اجرای اصولی لوله کشی و رسیدگی سریع به علائم هشداردهنده، همگی گام هایی حیاتی برای افزایش عمر سیستم لوله کشی هستند. این موضوع تنها به صرفه جویی در هزینه ها ختم نمی شود، بلکه نقش مستقیمی در حفظ ایمنی، بهداشت و دوام ساختمان خواهد داشت.

بیشتر بخوانید 

هزینه لوله کشی آب ساختمان و نحوه برآورد آن

نحوه تشخیص نشتی لوله آب توکار و روکار

روش رفع نشتی لوله پلیکا بدون تخریب بنا

مهمترین نکات خرید لوله آب برای لوله کشی ساختمان

بهترین لوله آب برای ساختمان های شهری