هیچ چیز مثل صدای چکه آبی که نشانه ترکیدگی لوله آب است نمی تواند آرامش خانه را به هم بزند. واقعیت این است که دلیل ترکیدگی لوله آب همیشه یک دست و مشخص نیست و پشت هر ترکیدگی، مجموعه ای از عوامل فنی، محیطی و اجرایی دست به دست هم داده اند. شناخت دقیق این دلایل می تواند از تکرار فجایعی مثل نشت آب، تخریب سازه و هزینه های سرسام آور تعمیرات جلوگیری کند.
انواع لوله و اتصالات از برندهای مختلف
با بهترین قیمت، فقط با یک تماس
11 دلیل ترکیدگی لوله آب
این اتفاق ناگوار در هر خانه به دلایل مختلفی رخ می دهد و به میزان فشار شبکه، تغییرات دما، نحوه نصب لوله و عوامل این چنینی بستگی دارد. در ادامه مهم ترین دلایل ترکیدگی لوله آب را بررسی می کنیم.
-
فشار بیش ازحد داخل شبکه
یکی از دلایل رایج ترکیدن لوله ها، افزایش فشار ناگهانی یا مداوم در سیستم است. بسیاری از ساختمان ها بدون نصب فشارشکن مستقیم به شبکه آب شهری متصل می شوند؛ در حالی که در ساعات خاصی از شبانه روز، ممکن است فشار در شبکه به شدت بالا رود. این فشار، اگر به صورت مداوم یا تکرارشونده باشد، دیواره لوله را فرسوده کرده و در نهایت باعث ترکیدگی می شود. این موضوع به ویژه در طبقات پایین تر که فشار بیشتری را تحمل می کنند، شایع تر است.
-
یخ زدگی آب در لوله
در مناطق سردسیر یا خانه هایی که در فصل زمستان گرمای کافی دریافت نمی کنند، آب موجود در لوله ها ممکن است یخ بزند. هنگام یخ زدن، حجم آب افزایش پیدا می کند و به دیواره داخلی لوله فشار می آورد. اگر این انبساط ادامه پیدا کند و فضای کافی برای آن وجود نداشته باشد، لوله از محل ضعیف ترین نقطه دچار ترکیدگی می شود. بنابراین یکی از مهم ترین موارد در بررسی دلیل ترکیدگی لوله آب، توجه به دمای محیط و عایق کاری لوله ها است.
-
عمر مفید پایین لوله ها
واقعیت این است که هیچ لوله ای برای همیشه دوام نمی آورد. لوله های پلیمری، به خصوص در صورت قرار گرفتن در معرض اشعه UV یا مواد شیمیایی خاص، به مرور خاصیت مکانیکی خود را از دست می دهند. لوله های کهنه ترک های ریز میکروسکوپی پیدا می کنند که با گذشت زمان و فشار مداوم، تبدیل به ترک خوردگی جدی و در نهایت ترکیدگی کامل می شوند. اگر ساختمان بیش از ۱۵ سال از زمان ساختش گذشته و هنوز از لوله کشی اولیه استفاده می شود، این موضوع می تواند دلیل ترکیدگی لوله آب در آن ساختمان باشد.
-
نصب نادرست یا اتصال های غیراستاندارد
بسیاری از ترکیدگی ها نتیجه مستقیم نصب نادرست لوله ها یا استفاده از اتصالات بی کیفیت هستند. اگر لوله در محل های پرتنش مکانیکی مثل کنار زانویی یا نزدیک به دیوار به درستی مهار نشده باشد، لرزش ها و حرکت های مکرر باعث ایجاد شکستگی در آن می شود. همچنین استفاده از حرارت بیش ازحد هنگام جوش دادن لوله های پلیمری یا عدم رعایت زمان استاندارد حرارت دهی می تواند موجب تضعیف محل جوش و بروز ترکیدگی در آینده شود.
-
نشست زمین و جابه جایی سازه
یکی از مواردی که معمولاً در بررسی دلیل ترکیدگی لوله آب نادیده گرفته می شود، نشست یا جابه جایی خاک زیر سازه است. حتی تغییرات میلی متری در فونداسیون یا کف ساختمان می تواند تنش قابل توجهی به لوله های مدفون در کف وارد کند. این تنش، اگر به صورت نامتقارن یا مداوم باشد، منجر به شکستگی در محل اتصالات یا بدنه لوله می شود. ساختمان هایی که روی خاک ریزی های غیرمتراکم ساخته شده اند یا سابقه ترک در دیوار دارند، بیشتر در معرض این نوع ترکیدگی هستند.
-
ضربه قوچ (Water Hammer)
ضربه قوچ پدیده ای است که در لحظه بسته شدن ناگهانی شیر آب یا پمپ، موج فشاری شدیدی درون لوله ها ایجاد می شود. این فشار لحظه ای ممکن است به چند برابر فشار عادی سیستم برسد. اگر سیستم لوله کشی فاقد تجهیزات مناسب برای جذب این ضربه (مثل آنتی هَمر یا منبع انبساط) باشد، با تکرار ضربات در طول زمان، ساختار لوله ها تضعیف شده و نهایتاً منجر به ترکیدگی می شود.
-
فرسایش ناشی از رسوب یا مواد شیمیایی
در مناطقی با آب سخت، تجمع رسوبات داخل لوله ها می تواند فشار داخلی را افزایش دهد یا مسیر جریان را به صورت موضعی باریک کند. این موضوع منجر به افزایش تنش در دیواره داخلی لوله شده و آن را مستعد ترکیدگی می کند. همچنین تماس مداوم با مواد شیمیایی شوینده یا اسیدی که بدون رقیق سازی وارد سیستم فاضلاب یا لوله های آب می شوند، می تواند بافت پلیمر را تخریب کند. این نوع آسیب ها معمولاً تدریجی هستند و نشانه ای تا لحظه ترکیدگی ندارند.
-
عدم عایق کاری مناسب در مسیرهای خارجی
اگر بخشی از لوله کشی از روی بام، دیوار خارجی یا حیاط عبور کند و در برابر نور خورشید، باران یا باد قرار داشته باشد، باید حتماً از عایق محافظ استفاده شود. قرار گرفتن مستقیم لوله در معرض اشعه ماورای بنفش یا انقباض و انبساط های دمایی مداوم، باعث کاهش عمر مفید لوله و افزایش احتمال شکستگی می شود. بنابراین بی توجهی به شرایط محیطی در فضای باز، می تواند یکی از مهم ترین دلایل پنهان ترکیدگی لوله باشد.
-
نوسانات دمایی شدید
در برخی مناطق با آب و هوای خاص، دمای محیط در طول شبانه روز به شدت نوسان دارد. این تغییرات مداوم در دما، باعث انبساط و انقباض پی در پی لوله ها می شود. اگر لوله از نوعی باشد که تحمل کافی برای این چرخه های حرارتی نداشته باشد، بعد از مدتی دچار خستگی ساختاری شده و ترک می خورد. توجه به انتخاب لوله مناسب با شرایط اقلیمی، از موارد مهم در پیشگیری از ترکیدگی است.
-
لوله کشی مشترک و تغییرات غیر اصولی
در بسیاری از مجتمع های مسکونی، تغییرات شخصی واحدها بدون در نظر گرفتن تأثیر بر سیستم مرکزی باعث بروز مشکل در کل سیستم می شود. مثلاً اضافه کردن پمپ یا تجهیزات اضافی بدون هماهنگی با بقیه ساکنان، می تواند فشار بیش ازحدی به لوله ها وارد کرده و باعث ترکیدگی در قسمت هایی شود که ضعیف تر هستند. در بررسی دلیل ترکیدگی لوله آب در مجتمع ها، معمولاً ردپایی از تغییرات غیر مجاز دیده می شود.
-
بی توجهی به علائم هشداردهنده
نهایتاً باید گفت بیشتر ترکیدگی ها، علائمی قبل از وقوع دارند که شامل موارید مانند افت فشار آب، صدای خش خش یا تق تق داخل دیوار، تغییر رنگ بخشی از گچ یا سرامیک، بوی نم، افزایش ناگهانی مبلغ قبض آب می شود. اگر این نشانه ها به موقع جدی گرفته نشوند، فاجعه اجتناب ناپذیر خواهد بود. تشخیص پیش از وقوع، بهترین روش جلوگیری است.
تشخیص دقیق دلیل ترکیدگی لوله آب نیازمند بررسی ترکیبی از عوامل فنی، محیطی و اجرایی است. از فشار بیش ازحد گرفته تا نصب اشتباه، یخ زدگی، ضربه قوچ یا حتی نشست زمین، همگی می توانند زمینه ساز این مشکل باشند. بی توجهی به جزئیات، استفاده از لوله های بی کیفیت یا بی اطلاعی از استانداردها، در نهایت با هزینه های سنگین و تخریب همراه خواهد شد. پس اگر به دنبال آرامش و دوام تأسیسات ساختمان هستید، باید این دلایل را جدی بگیرید و اقدامات پیشگیرانه را در اولویت قرار دهید.
بیشتر بخوانید
هزینه لوله کشی آب ساختمان و نحوه برآورد آن
دلیل پوسیدگی لوله آب چیست؟ مهمترین عوامل پوسیدگی
نحوه تشخیص نشتی لوله آب توکار و روکار
روش رفع نشتی لوله پلیکا بدون تخریب بنا
